Vücudumuzda suyun dışında en fazla bulunan maddenin kolajen olduğunu ve cilt, tendon ve kemikler gibi dokularda tuğla görevi yaptığını biliyor muydunuz?
Latince’de “Kolla” yani yapıştıran kelimesinden türeyen “Kolajen” kaslarda, kemiklerde, eklem bağlarında, ciltte kısacası tüm vücudumuzda bulunur. Her organın yapıtaşlarından biridir. Kolajen, dokulara esneklik sağlar, eklem ve tendonları birbirine bağlayarak kasların, dokuların ve kemiklerin bir arada durmasını sağlar yani vücuttaki görevi de aynı adı gibi, dokuları birbirine yapıştırır. Ciltte, saçta, kemiklerde, dokularda ve kaslarda yüksek oranda bulunan kolajenin faydasını öğrendikçe ne kadar önemli bir takviye edici gıda olduğunu anlıyoruz.
Kaç çeşit kolajen vardır, nerde bulunur ve ne işe yarar?
Kolajenin 19 tane tipi tanımlanmıştır, ancak vücudumuzda en sık görülen çeşitleri tip 1, tip 2 ve tip 3, tip 4’dur.
Tip 1 Kolajen: Vücutta en fazla bulunan kolajendir. Organlar, bağlar, tendonlar ve ciltte bulunan bu kolajen, kemikleri destekler, cildi korur, cildin elastikiyetini sağlar, dokuları bir arada tutar ve yaraların iyileşmesini sağlar.
Tip 2 Kolajen: Eklem sağlığı için önemli olan kolajendir. Hücresel olmayan kıkırdak matrisi tarafından üretilir. Bağ dokularındaki kıkırdak oluşumuna yardımcıdır. Yaşa bağlı eklem ağrıları ve çeşitli buna bağlı olarak meydana gelen çeşitli semptomların tedavisinde etkilidir.
Tip 3 Kolajen: Kaslar, organlar ve arterlerin yapısında bulunur. Damarlara elastikiyet verirken aynı zamanda kasları da güçlendirir.
Tip 4 Kolajen: Sindirim ve Solunum sistemimizin yüzeylerinde bulunmaktadır. Cildin derin katmanlarında da bulunur.
Vücut genç yaşlarda ihtiyacı olan kolajeni kendi üretebilmektedir. Ancak 40’lı yaşlardan sonra üretimin yaklaşık % 25, 60’lı yaşlarda % 50’den fazla düştüğü araştırmalarda saptanmıştır. Beslenerek kolajen almak mümkün olsa da (jelatinli etler, paça gibi hayvan ürünleri, tavuk ve kanatlı hayvanların derisi, kıkırdakları tüketilmesi..), vücudun ihtiyacını karşılayacak kadar yemek zor olabilir.
Kolajen vücutta nasıl azalır, azalırsa ne olur?
Cildimiz daha hızlı gevşer, sarkar, kırışır. Yaşlanmanın yanında, kan şekeri yükseliği, nişasta bazlı fruktoz, serbest radikaller, sigara, alkol tüketilmesi ve güneş gibi çevresel faktörler kolajendeki yıkımı hızlandırabilir. Kolajendeki azalmalar sadece cilt sorunu da yaratmaz. Saçların kalitesi düşer, eklem kıkırdakları zayıflar, kemik matriksi güç kaybeder. Romatizmal ağrılar, eklem deformiteleri, kas ve kemiklerde erime hız kazanır.
Kolajen üretimini artıran gıdalar nelerdir?
Kolajen, hayvansal gıdaların bağ dokularında bolca vardır. Özellikle inek, tavuk, koyun gibi hayvan kemiklerini kaynatarak elde edilen kemik suyunda kolajen içeriği yüksektir. O yüzden haftada en az 1 kez paça çorbası önerilir. Vücutta kolajen üretimine, C vitamini, prolin, glisin, glutamin, arginin gibi amino asitler ile çinko ve bakır yardımcı olur. C vitamini turunçgillerde, biberde, çilekte ve kivide bol miktarlarda bulunur. Prolin, yumurta akı, süt ürünleri, lahana, kuşkonmazda, Glisin, tavuk derisinde ve hayvan jelatinlerinde, Arginin, kabak, karpuz çekirdeği, yer fıstığında, Bakır ve çinko, kırmızı et, kakao tozu, kaju, mercimekte ve deniz ürünlerinde bulunur.
Yaşam tarzına ve beslenmeye dikkat etmek vücut kolajen miktarı için tek başına yeterli olmayabilir. O yüzden kolajen içeren ek beslenme takviyeleri, kolajen içeren mezoterapi ürünleri ile cilt uygulamaları ve yüz kremlerini kullanarak çok daha etkili bir sonuç alınabilir. Sağlıkla kalın.
Uzm. Dr. Fulden Küçük